نوای فارس- مهرنوش قضاوتی: معصومه جودت از نوازندگان و ترانه سرایان عرصه موسیقی است. او مدرس ساز های هارمونیکا، گیتار، فلوت است و فعالیت خود را از سال 1382 در این زمینه آغاز نموده. او در زمینه ترانه سرایی در قطعه «تو هنوز عشق منی» با پدرام امینی همکاری کرده و به تازگی قطعه هارمونیکا با ترانه ای از او و با صدای علی معتمدی منتشر شده است. با او پیرامون قطعه «هارمونیکا» به گفت و گو نشستیم.
- چه شد که درباره هارمونیکا ترانه ای نوشتید؟
من در سال ۹۳ اولین ترانه را درباره هارمونیکا گفتم. درباره ساز های مختلف ترانه هایی سروده شده بود و خوانندگانی هم آن ها را اجرا کرده بودند. مخصوصا در رابطه با ساز گیتار ترانه های زیادی سروده شده است. اولین ترانه هارمونیکا با مضمونی عاشقانه سرودم. بیشتر اشعاری که در رابطه با هارمونیکا نوشته شده، از هارمونیکا به عنوان قافیه استفاده نشده است. در سال ۹۴ گروه های مختلفی در شبکه های ارتباط جمعی برای این ساز تشکیل شد و فعالیت های مفیدی در آن ها انجام می گرفت. ترانه عاشقانه من در گروه ها بسیار مورد استقبال قرار گرفت و استادان از من خواستند ترانه دیگری برای ساز هارمونیکا بسرایم. من با علاقه پذیرفتم سپس، با محوریت ساز هارمونیکا و استفاده از نام تکنیک های این ساز، با مضمونی اجتماعی این ترانه را سرودم. در این ترانه از تکنیک های این ساز نام بردم و به موضوع اجتماعی کودکان کار در آن پرداختم. یکی دیگر از هدف هایی که این ترانه دنبال می کرد این بود که برند ساز اهمیتی ندارد. اگر کسی بخواهد عاشقانه ساز بزند می تواند از ابتدایی ترین نوع آن استفاده کند، برای مثال هنرجویان تازه کار.
- چرا هارمونیکا را انتخاب کردید؟
بسیاری در ایران ساز سازدهنی را به عنوان یک اسباب بازی می شناسند، نمی دانند که هارمونیکا یک ساز حرفه ای است و دوره های آموزشی حرفه ای دارد. بسیاری فکر می کنند می توانند نواختن سازدهنی را گوشی یاد بگیرند. مدل ترمولو این ساز را در دست بچه ها می بینیم. سبک ها و مدل های این ساز را نمی شناسند. فعالیت های گسترده ای برای معرفی این ساز در حال انجام است و انجمن هایی در شهر های مختلف ایران تشکیل شده. این ساز تنها سازی است که به صورت یک ساز تنها، جشنواره دارد. اولین جشنواره این ساز در اردیبهشت ۹۵ به کوشش احسان مصطفوی برگزار شد.
- ایده این ترانه از خودتان بود؟
این ترانه اصلا یک ترانه سفارشی نبوده است و ایده آن به طور کامل از خودم بود. من خودم علاقه مند بودم برای ساز هارمونیکا ترانه بنویسم و کاملا با علاقه شخصیم موضوع کودکان کار را در ترانه گذاشتم. اتفاقی پس از نوشتن اولین بیت وارد این فضا شدم، نه کسی به من قول حمایت داده بود و نه کار سفارشی بود. من در این بین اصلا ذی نفع نبودم و این ترانه کاملا به خواست خودم و دلی بود. حتی کسی را که بخواهد روی این ترانه کارکند، خودم انتخاب کردم. کسی را در نظر داشتم که بتواند به خوبی از پس از این کار بربیاید. آقای معتمدی هم در این زمینه ریسک کردند چون ژانر فعالیتی ایشان پاپ است.
- چه شد که این ترانه به اجرا رسید؟
این ترانه بسیار مورد اقبال قرار گرفت. بسیاری پیشنهاد دادند تا روی این ترانه آهنگسازی کنند و ترانه خوانده شود. از میان این افراد آقای علی معتمدی آهنگسازی و تنظیم این ترانه را انجام دادند و خودشان نیز این قطعه را خواندند. از بهترین نوازندگان ساز هارمونیکا دعوت شد تا در این قطعه حضور داشته باشند. این ترانه با مضمون اجتماعی کودکان کار سروده شده است، بالطبع اگر عاشقانه بود بیشتر مورد استقبال قرار می گرفت.
- چه چیزی باعث شد این قطعه منحصر به فرد شود؟
نقطه عطف این قطعه موضوع آن است. موضوع جدید است و در زمانی که همه می خواهند با عاشقانه هایی لوکس دیده و شنیده شوند، من دوست داشتم ترانه ای بنویسم که مضمونی اجتماعی داشته باشد و درباره ساز هارمونیکا باشد. ساز هارمونیکا ساز مورد علاقه من است، خیلی علاقه داشتم در این ترانه از تکنیک های این ساز هم استفاده کنم.
- این قطعه چقدر شنیده شد؟
در گروه ها و سایت های مختلف قرار گرفت. بازخورد های عالی از کار گرفتیم. علت آن هم جدید و نو بودن این اثر بود. به خصوص در زمینه ترانه نوآوری داشت. در فضایی که بسیاری از قطعات با مضمون های عاشقانه تکراری است، ترانه اثر که به شکل یک سناریو است و داستانی را روایت می کند وجه تمایز عمده ای با دیگر قطعات ایجاد کرد.خوشبختانه کار به خوبی دارد شنیده می شود. کسانی که در این وادی هستند، قطعه را می شوند و از آن استقبال می کنند.
- دلیل موفقیت این کار را فضای جدید ترانه می دانید؟
نمی گویم ترانه سرای توانمندی هستم. نوشتن ترانه یک الهام است و هیچ شاعری با تلاش و سعی شعر نمی گوید. نوشتن این ترانه عنایت خداوند بوده است. وقتی یک ترانه خوب در کنار آهنگسازی قوی قرار می گیرد
یک اثر خوب خلق می شود. کار هر کسی در جایگاه خودش ارزشمند است و این باید در نظر گرفته شود. نباید همه چیز به نام یک نفر تمام شود. اگر ترانه با این سناریو قوی نوشته نمی شد چنین موسیقی هم کنارش قرار نمی گرفت و متقابل، اگر چنین موسیقی قوی نبود ترانه دیده نمی شد. همه اجزا مکمل هم هستند. انسانی نیست اگر کاری طوری پخش شود که مسبب اصلی آن نادیده گرفته شود.
- ویدیو کلیپی برای این اثر تهیه خواهد شد؟
بله خیلی دوست داریم این اتفاق بیفتد، اما باید شرایط محیا شود. باید برای قطعه هارمونیکا با توجه به حالت روایتی آن ویدیو کلیپ تهیه می شد. فوتو کلیپی برای این قطعه تهیه شده است. اما تهیه ویدیو کلیپ بر اساس تصمیم خواننده کار است. اگر ویدیو کلیپی تهیه می شد و در تلویزیون پخش می شد بازخورد بسیار خوبی می‌گرفت. اما این نوع پخش شدن نیازمند روابط است وهارمونیکا به عنوان یک قطعه اجتماعی مورد حمایت قرار نگرفت.
- قصد ادامه این مسیر را دارید؟
بله، من دوست دارم در ژانر اجتماعی بنویسم. در زمینه ترانه علاقه دارم اجتماعی بنویسم و کار به مرحله اجرا برسد. خواسته هر ترانه سرایی است که با بهترین خوانندگان و آهنگسازان همکاری کند. اما این وابسته است به خود خوانندگان و آهنگسازان که علاقه به مضمون های اجتماعی داشته باشند یا نه؟ امروز بیشتر به دنبال ترانه های عاشقانه هستند. من دغدغه ام مضمون های اجتماعی است و اگر آهنگسازی بخواهد در این حوزه قطعه ای بسازد من با کمال میل می پذیرم.
- این به این معنی است که ما دیگر از شما ترانه عاشقانه نخواهیم شنید؟
نه، من نمی گویم که دیگر ترانه عاشقانه از من نخواهید شنید. همه چیز بستگی به شرایط دارد. من کم کار هستم ولی اگر بخواهم باید ترانه هایم را در چه فضایی خرج کنم؟ کم کار هستم اما ترانه ای نوشتم که با سایر ترانه ها تفاوت داشته باشد. ترجیح می دهم کم کار باشم تا کارم سوخت شود. چند قطعه از ۱۰۰ قطعه ی ترانه های ترانه سرایان زبده که یک خواننده خوانده، پر رنگ شده است؟ برای من تعداد کار اهمیتی ندارد. برای من مهم این است که ترانه ای که می نویسم دیده و شنیده شود، مهم نیست ۳۰ ترانه اجرا شده داشته باشم یا ۱۰۰. اولین ترانه هارمونیکا عاشقانه بود. من عاشقانه و اجتماعی نمی نویسم که در دفتر خودم نگهدارم. اما تصمیم به اجرا شدن شان بستگی به شرایط دارد. در حال حاضر بیشترین دغدغه ام مضمون های اجتماعی است. دغدغه من محیط زیستی است که امروزه مورد جفا واقع شده است.
- حال ترانه امروز چطور است؟
ترانه های امروز درگیر واژه ها و فضا های تکراری شده است. تصاویر قشنگی دارند اما تکراری هستند. در بیشتر ترانه ها ما کلماتی مثل پاییز، باران، کافه، سیگار و ... را می شنویم. من در هارمونیکا از صنایع ادبی زیادی استفاده نکردم اما یک فضای تازه دارد.
- اما بسیاری از ترانه سرایان اعتقاد دارند باید عاشقانه مثبت نوشت چرا که مخاطب امروز به قدر کافی درگیر سختی های روزمره است و حداقل باید در هنگام گوش کردن به موسیقی از آن فضا فارغ شود، چنین مخاطبی در بسیاری از موارد قطعات اجتماعی را پس می زند.
به طور قطع نمی توان منکر این شد. در چنین فضایی اجتماعی نوشتن یک ریسک است. اگر بخواهم عاشقانه هم بنویسم سراغ فضای جدیدی می روم.
- به هر حال ترانه عاشقانه نیاز مخاطب امروز است. چه باید کرد که در ترانه عاشقانه هم به فضای جدید رسید؟
عاشقانه ها هم باید حرفی برای گفتن داشته باشند. وقتی چند قطعه را پشت هم گوش می کنید فکر می کنید ترانه تمام قطعات را یک نفر نوشته است، اما این طور نیست و چند ترانه سرای مختلف این ترانه ها نوشته اند. مسیر ملودی و کلمات تکراری هستند. البته شاید انتخاب آن خواننده بوده است و تصمیم داشته در یک فضا کار کند. اما می توانم بگویم که حداقل من از شنیدن فضا های تکراری خسته ام. ذهنم از شنیدن عاشقانه تکراری خسته شده است. ترانه های عاشقانه هم باید شنونده را غافلگیر کنند. ترانه باید بتواند شنونده را تا آخر نگهدارد. ترانه سرایان می توانند سلیقه مخاطبان را تغییر دهند.
- ترانه جدیدی در زمینه اجتماعی دارید؟
مشغول نوشتن ترانه ای درباره محیط زیست هستم و سعی دارم حالت روایی خودش را داشته باشد. کسی تصمیم خواهد گرفت این را ترانه بخواند که بخواهد ریسک کند. کسانی که در حوزه هنر کار می کنند دوست دارند دیده و شنیده شوند. مخاطب جوان موسیقی ما علاقه ای ندارد قطعه ای درباره محیط زیست گوش کند، این تقصیر خواننده نیست. خواننده می خواهد شنیده شود اما ترانه هایی با مضمون اجتماعی هم نیاز به حمایت دارند.
- برنامه ای برای بیشتر شناساندن ساز هارمونیکا در پیش خواهد بود؟
در سال آینده دومین فستیوال این ساز برگزار خواهد شد، به احتمال زیاد در آن حضور خواهم داشت. فعالیت های زیاد دیگری هم در رابطه با این ساز در حال انجام است.
- حرف پایانی؟
تشکر می کنم از آقای معتمدی که روی این کار آهنگسازی کردند، آن را خواندند و مردانه این ریسک را پذیرفتند. این اتفاق برای من بسیار اتفاق بزرگ و خوبی بود. هنرمندان باید بدانند در هر حوزه هنری همیشه کار های گروهی بازخورد بهتری خواهد داشت. یک دست صدا ندارد و هنرمندان در کنار یکدیگر می توانند خالقان یک اثر خاص باشند.