نوای فارس- مهرنوش قضاوتی: مهرناز دبیر زاده از نوازندگان مطرح ساز های کوبه ای و مدرس تنبک و ساز های کوبه ای است. چندی پیش او به عنوان آرتیست ساز کاخن از سوی کمپانی سلا انتخاب شد.
چرا ساز های کوبه ای را انتخاب کردید؟
ساز های کوبه ای را خودم انتخاب نکردم، بلکه برایم انتخاب شد. ۱۴ساله بودم که مادرم اسم من و خواهرم را در کلاس موسیقی نوشت. آن زمان هیچ شناخت جامعی نسبت به ساز تنبک نداشتم. اما بعد از دومین جلسه به این ساز علاقه مند شدم و پس از آن به ساز های کوبه ای علاقه مند شدم.
چرا فکر می کنید ساز های کوبه ای نظیر تنبک نسبت به ساز های دیگر کمتر مورد توجه قرار می گیرد؟
خدا را شکر کمی این مساله الان کمتر شده است. صفحات مجازی بسیار موثر بوده و بسیاری از جوانان به خصوص دختر خانم ها به یادگیری این ساز روی آورده اند. این یک سدی بود که شکسته شد. در یک-دو سال پیش خیلی این ساز را نمی شناختند و نمی دانستند چه قابلیت هایی دارد. فکر می کردند یک ساز سنتی است و برای افراد مسن است. فکر می کردند ساز با کلاسی نیست. چنین ایده هایی داشتند. به خاطر صفحات مجازی و اطلاع رسانی آن ها شناخت ها نسبت به این ساز تغییر کرد. الان قابلیت های این ساز را می بینند و متوجه می شوند از نظر ریتمیک ساز مادری است. بسیاری از جوانان به یادگیری تنبک مشتاق شدند.
مشکلات موسیقی بانوان ما امروزه چیست و فکر می کنید چقدر این مشکلات نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است؟
من از اولی که موسیقی کار کردم با هیچ مشکلی برخورد نکردم. برای همین هم هر وقت این صحبت پیش می آید من فکر میکنم چه مشکلی؟ من به شخصه به عنوان یک نوازنده مشکلی نداشتم. کنسرتی نرفتم که لغو شود. اتفاقا در کنسرت های آخر ما خیلی آزادانه روی صحنه اجرا کردیم. صدای بانوان محدودیت هایی دارد که چون خواننده نیستم با آن مسایل مواجه نبودم. بانوان ما خودشان کم کار هستند و نسبت به آقایان کم تلاش ترند و اگر نه محدودیتی نیست. صدابرداران خانم بسیار خوبی داریم و در این جنبه ضعفی وجود ندارد. در هر کشوری قوانینی وجود دارد. ۲۰ سال است که فعالیت میکنم و تا الان مشکلی سد راه من نبوده. دختران موزیسین ما در عرصه های‌بین المللی فعالیت دارند و همپای آقایان کار می کنند.من با مشکلات مبارزه میکنم ولی تا رسیدن به ایده ال ها راه زیادی درپیش داریم.
قصد دارید خودتان گروهی تاسیس کنید؟
بله در حال تاسیس یک گروه هستم. یک گروه کوبه ای متشکل از هنرجو های خودم و همکارانم است. گروه در ۱۱٬۱۲٬۱۳٬۱۴ آذر ماه در تالار وحدت با سرکار خانم فرزانه کابلی روی صحنه می رود. فعلا نام «دایره دوار» را برای گروه انتخاب کرده ام.
این گروه تنها گروه بانوان نخواهد بود، گسترش پیدا می کند و آقایان هم به آن اضافه می‌شوند. گروه دو بخش خواهد داشت، یک‌بخش مخصوص بانوان و ساز های کوبه ای و بخش دیگر هم بانوان و هم آقایان. چون در حال حاضر با خانم کابلی کار می کنیم گروه باید گروه بانوان باشد اما در آینده گروه مختص به بانوان نخواهد بود. کار گروه با آهنگسازی دوست خوبم پدرام درخشانی گسترش پیدا می کند.
این گروه چه سبکی را دنبال خواهد کرد؟ آیا خواننده ای هم به گروه اضافه خواهد شد؟
موسیقی مان موسیقی تلفیقی خواهد بود، شاید چند قطعه سنتی داشته باشیم اما بیشتر کار ها تلفیقی خواهد بود. بله ممکن است خواننده داشته باشیم. شاید از صدای خوانندگان به عنوان هم‌آوایی استفاده بشود، نه این که صرفا کلام داشته باشد.
سطح موسیقی تلفیقی و سنتی را در حال حاضر چطور می بینید؟
موسیقی سنتی ما کم کم دارد از بین می رود. زیرا کسانی که وام دار آن بودند به موسیقی پاپ گرایش پیدا کردند. من از دوستان خودم هم خواستم که این‌کار را نکنند. کسی که خوب ردیف می داند موسیقی پاپ می سازد. کسی که خوب می خواند موسیقی پاپ می خواند و می گویند هم که الان جامعه این را از ما می خواهد.
به نظر من ما میراث دار هستیم و باید این موسیقی ارزشمند را حفظ کنیم. موسیقی تلفیقی مان هم بجز چند کار از گروه های خوب و قدیمی بقیه فقط از ساز های پاپ استفاده می کنند و اسمش را تلفیقی می گذارند. موسیقی تلفیقی، موسیقی چند ملت است. اما الان ما پاپ می شنویم به همراه ساز های سنتی و یا بالعکس، هیچ کدام از این ها تلفیقی نیستند. به نظر من بجز چند گروه، گروه های دیگر در زمینه موسیقی تلفیقی ضعیف هستند. کار پاپ است و کمانچه و تنبک و سی تار هندی اضافه می کنند و نامش را تلفیقی می گذارند. اما می توانیم خوش بین باشیم، همین هم خوب است و حداقل مخاطبان را با ساز های سنتی آشنا می کند. نباید نیمه خالی را نگاه کنیم.
نوازندگان چه کمکی می توانند به ارتقا سطح این دو حوزه کنند؟
سلیقه موسیقایی نوازندگان ما تغییر کرده است. من هنوز از گوش کردن به ردیف ها به وجد می آیم ولی سلیقه جوانانی که موسیقی کار می کنند عوض شده است. وقتی سلیقه نوازندگان تغییر می‌کند، خودشان از موسیقی سنتی، به عنوان مثال، فاصله می گیرند. با فاصله گرفتن نوازندگان این نوع موسیقی کم کم از بین می‌رود. اگر بتوانند این میراث با ارزش را حفظ کنند به طور قطع تاثیر زیادی خواهد داشت. در حال حاضر نوازندگان تنبک ما روی تنبک بیشتر طبلا و ساز های غربی می‌زنند. تنبک باید مشخصات خودش را داشته باشد. اگر کسی می‌خواهد ریتم لاتین بزند کاخن بزند، تنبک نزند. منظور من خیلی قدیمی بودن هم نیست. دنیا رو به جلو در‌حرکت است. اما خیلی خوب است که اصالتش را در همان چهارچوبی که هست نگه دارند. من خودم برای این مساله بسیار تلاش کردم و ساز های غربی را یاد گرفتم. آن ریتم ها را دوست داشتم ولی نمی خواستم روی تنبک پیاده کنم.
چند اثر آموزشی منتشر کرده اید. چه شد که تصمیم به انتشار چنین آثاری گرفتید؟ آیا قصد انتشار اثری دیگری دارید؟
بله در حال نوشتن یک کتاب برای کودکان هستم اما این پروژه بلند مدت است و با توجه به این که هنوز دارم تجربه میکنم حتی ممکن است انتشارش ده سال طول بکشد. سی دی آموزشی که دارم در رابطه با تنبک و تار در راستای کتاب استاد حسین تهرانی بوده است. افتخار دارم که به عنوان اولین خانم این کار را انجام دادم و مورد تایید استاد محمد اسماعیلی و استاد بهمن رجبی قرار گرفته است. وقتی درس می دادم بسیار نیازش را احساس می کردم. هنرجویان تنبک همراهی کردن با ملودی را دوست دارند. چون تنبک در نهایت یک ساز همراه است. روی قطعات کتاب استاد تهرانی ملودی گذاشتم و تاثیر بسیار خوبی داشت.
از انتخاب تان به عنوان آرتیست برند سلا بگویید.
من به عنوان اولین آرتیست ساز کاخن سلا در ایران انتخاب شدم. سلا یک برند آلمانی بین اللملی است. نوازندگان حرفه ای و با سطح بالا را بسیار با دقت برای ساز های شان انتخاب می کنند. افتخار می کنم که نه تنها به عنوان اولین خانم بلکه اولین نفر از ایران آرتیست این کمپانی شدم.
چه آینده ای را برای مسیر هنری تان در نظر گرفته اید؟
به لطف خداوند مسیر ها به روی من باز است و با تلاش هایی که می کنم این مسیر ها رو به پیشرفت و موفقیت در حال حرکت است. آینده ای بسیار درخشان می بینم و آرزو های بزرگی دارم.
منبع : اختصاصی نوای فارس