نوای فارس - منصور جهانی: «علیرضا امیرحاجبی» هنرمند و آهنگساز در گالری «آس» تهران گفت: «جان کیج» با ایده‌هایش جزو 5 موسیقیدان و هنرمند آوانگارد قرن بیستم است و با توانایی خودش موسیقی را به مکان‌های غیررسمی برد.
«علیرضا امیرحاجبی» هنرمند و آهنگساز در نشست و رویدادی شنیداری تحت عنوان «آگورا» در گالری «آس» تهران در مورد مهمترین هنرمندان آوانگارد جهان در زمینه موسیقی معاصر گفت: نکته مهم این است که در همان دهه‌ای که مطرح شد؛ مشاهده مستقیم پدیده‌ها را جدی بگیرید و تنها قرارگرفتن سازها و ایجاد صدای ریتمیک ایجاد کنید و شعری هم برای آن بگذارید در کنار هم کافی نیست؛ بلکه بایستی در کنار موسیقی به چیزهای دیگری نیز توجه کرد که به یک هنر بینارشته‌ای تبدیل شود و بین هنرها رابطه‌ای بوجود می‌آید. در کالج «بلاک ماوتینگ» تعدای از هنرمندها در کنار «جان کیج» John Cage کار می‌کردند از جمله؛ «رابرت راشنبرگ» Robert Rauschenberg، «مردیت مونک» Meredith Monk، «مرس کانیگهام» Merce Cunningham و آرتیستهایی که در رشته مختلف فعالیت می‌کردند. «مرس کانیگهام» در رقص، «مردیت مونک» در آواز، «رابرت راشنبرگ» در نقاشی و بسیاری از آرتیستها در کنار همدیگر جمع شدند و در کالج «بلاک ماوتینگ» کارهای بیناموضوعی بسیار قوی انجام دادند و در واقع بین هنرها یک رابطه‌ای بوجود می‌آید.
رسانه‌های آمریکایی قبل از جنگ جهانی دوم به هنر آوانگارد خیلی اهمیت می‌‌دادند
وی افزود: همیشه در اروپا اتفاقی می‌افتد و آمریکایی‌ها همیشه برداشت بیشتری از آن می‌کنند و آن هم به علت نوع رسانه‌هایی بود که در آمریکا منتشر می‌شدند در زمانیکه که «جان کیج» این کارها را انجام می‌داد؛ رسانه‌های آمریکایی قبل از جنگ جهانی دوم به هنر آوانگارد خیلی اهمیت می‌‌دادند.
کالج «بلاک ماوتینگ» خیلی تأثیر زیادی روی تعاملات بینارشته‌ای داشت
این آهنگساز در ادامه اظهار داشت: کالج «بلاک ماوتینگ» خیلی تأثیر زیادی روی تعاملات بینارشته‌ای داشت. خیلی از آرتیستها هستند که چند کاره هستند، از جمله؛ کار هنرهای تجسمی دارند، کار موسیقی دارند، اینستالیشن کار می‌کنند، احتمال دارد کار رقص و نقاشی هم انجام بدهند و ... . در واقع هنرمندهایی هستند که با چند رسانه مختلف کار می‌کنند و تنها کارشان موسیقی نیست. برای نمونه «جان کیج» که طراحی رقص بسیار عالی دارد، نقاش خیلی خوبی بود و همچنین اینستالیشن‌های خیلی خوبی هم داشته است.
از دهه 70 به بعد هنرمندها چند کار را با همدیگر انجام می‌دهند
وی همچنین گفت: از دهه 70 به بعد ما با موج هنرمندهایی مواجه هستیم که چند کار را با همدیگر انجام می‌دهند به علت اینکه رسانه این اجازه را به آنها می‌دهد؛ رسانه‌ها متعدد شده‌اند، اینستالیشن آمده است و اینها می‌توانند با همدیگر ترکیب بشوند و در کنار همدیگر مجموعه‌ای را درست کنند که هنرهای دیگر هم را در کنار خود لازم دارد و این خود قضیه را جذابتر خواهد کرد.
«جان کیج» موسیقی را به مکان‌های غیررسمی برد
این هنرمند مفهومی در ادامه افزود: نکته خیلی مهم این است که «جان کیج» سعی می‌کند که آهنگهای خودش را از حالت رسمی که فقط و فقط به صورت ارکسترال است و در سالن‌های بزرگ اجرا می‌شود به داخل گالری‌ها، انستیتوها، دانشگاهها و جاهای دیگر ببرد و اجازه می‌داد مردم بدون اینکه پولی پرداخت بکنند و بدون اینکه مجبور بشوند وارد جایی بشوند و دو ساعت بنشینند و یک سمفونی گوش بدهند و بدون اینکه بتوانند تکان بخورند؛ به دلیل آزادی که مکان‌های غیررسمی به انسان می دهند، آهنگ خودشان را در آنجا گوش بدهند.
ارزش سکوت در موسیقی مستقل نیست
«علیرضا امیرحاجبی» در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد: ما یک فقدان سکوت و ارزش سکوت در موسیقی داشتیم؛ موسیقی دوره باروک در یک قطعه از باخ چقدر سکوت وجود دارد؟ سکوتی ندارد و ارزش سکوت مستقل نیست؛ ارزش سکوت در موسیقی کلاسیک ـ هر آنچه که قبل از جنگ جهانی دوم است ـ به قبل و بعدش وابسته است. یعنی سکوت این وسط قرار می‌گیرد نه برای اینکه تعریفی از خود داشته باشد برای ما می‌گوید که پلی باشد برای اینکه نت قبلی را با یک حالت و فیگور جدید به نت بعدی متصل بکند؛ و این سکوت، هیچ ارزش سکوتی ندارد.
بعد از جنگ جهانی دوم آهنگسازها روی مسئله ارزش سکوت کار می‌کنند
وی همچنین گفت: بعد از جنگ جهانی دوم است که تعدادی از آرتیستها و آهنگسازها یواش یواش روی مسئله ارزش سکوت کار می‌کنند، از جمله؛ «آنتونی وبر» از مکتب وین و از همه مهمتر برای اولین بار «جان کیج» اثر ۴:۳۳ (چهار دقیقه و سی و سه ثانیه) را در سال 1956 با همکاری یکی از همکاران نزدیکش اجرا کرد. یکی از نکات مهم در این قطعه این است که این اثر را می‌توان ما بین هر قطعه دیگری نیز اجرا کرد و هیچ قطعه دیگری در جهان وجود ندارد که ما بین قطعات دیگر اجرا شود و متوجه آن نشوید.
اثر «تا آنجا که ممکن است آرام»640 سال طول می‌کشد
امیرحاجبی در ادامه سخنانش گفت: ارزش صداها را براساس سکوت می‌توانید بشنوید؛ «جان کیج» در خیلی از قطعات دیگرش هم به ارزش معنوی سکوت اهمیت داد، اثری به نام «تا آنجا که ممکن است آرام»640 سال طول می‌کشد. آن قطعه سال 2000 در کلیسای قرون وسطایی «هالبراشتات» در یک دهکده کوچولو در آلمان شروع شد و در سال ۲۶۴۰ در همان کلیسا به اتمام می‌رسد. در واقع تنها قطعه‌ای است که آهنگساز آن، آن را نشنیده است. ما صداها را نمی‌شنویم؛ بلکه صداها را خلق می‌کنیم
وی افزود: ما صداها را نمی‌شنویم؛ بلکه صداها را خلق می‌کنیم و این خودش مشاهده است، چون هر چیزی را که بخواهیم نگه می‌داریم و هر چیزی را که نخواهیم حذف می‌کنیم و این صداهایی که حذف می‌کنیم بعدها می‌توانند به عنوان یکسری کانسپت وارد موسیقی بشوند.
ایده‌های اجرایی در موسیقی هیچ وقت از بین نمی‌روند
این آهنگساز در ادامه اظهار داشت: در حوزه موسیقی هر کاری را که بخواهیم انجام بدهیم قبل از ما موسیقیدانهای سرشناسی همچون؛ باخ، شوپن، موتزارت و ... آنها را انجام شده است، اما ایده‌های اجرایی در موسیقی هیچ‌وقت از بین نمی‌روند. به علت اینکه ما روز به روز در فضاهای جدید قرار می‌گیریم و با آدمهای جدید معاشرت می‌کنیم و به همان اندازه باید به ایده‌ها و فکرهای نو هم فکر کرد که آن را کیج به خوبی انجام می‌داد.
ایده «هنر اتفاقی» نهضت مهمی را در هنر معاصر راه انداخت
وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: یکی از شاگردهای «جان کیج» به نام «آلن هاپرا» برای اولین مرتبه با ایده‌هایی که کیج داشت یک نهضت مهمی را در هنر معاصر به نام «هنر اتفاقی» راه انداخت و این ایده از چینی‌ها برای «جان کیج» آمد. که کاملاً ناخودآگاه است ولی به یک خودآگاه بزرگتری می‌رسد و به هارمومی بزرگتری پیوند می‌خورد. «جان کیج» با ایده‌هایش جزو 5 موسیقیدان و هنرمند آوانگارد قرن بیستم است
«علیرضا امیرحاجبی» در پایان سخنانش تأکید کرد: بدون شک «جان کیج» با ایده‌هایش حداقل جزو 5 موسیقیدان و هنرمند آوانگارد قرن بیستم است؛ چون با ایده‌ها و آثارش از دهه 50 اروپایی به هنر مفهومی کاملاً منبسط رسید که چقدر می‌تواند گسترش پیدا کند. البته مقدار زیادی پروپاگاندای آمریکایی به وی کمک کردند وگرنه هنرمندهای دیگری هم در کنار کیج بودند که کار می‌کردند اما نمی‌شود تأثیرش را بر هنر قرن بیستم نادیده گرفت. در بخش دوم برنامه «آگورا»، امیرحاجبی یکی از آثار تجربی خود با محوریت ارتباط انسان و طبیعت توسط اصوات را با بهره‌گرفتن از چندین لوله آلومینیومی اجرا کرد و صدای دلفین را در کنار صدای امواج دریا برای حاضران اجرا کرد.
«علیرضا امیرحاجبی» آهنگساز و هنرمند مفهومی
«علیرضا امیرحاجبی» آهنگساز و هنرمند مفهومی در سال 1349 در تهران متولد شده است؛ وی هنرآموخته رشته موسیقی از مرکز پژوهش‌های تطبیقی آکوستیک و موسیقی پاریس (IRCAM) 99 ـ 1955 است.
آثار اجرایی، صوتی و چیدمان‌ها:
مکاشفات درخت: پروژه چند رسانه‌ایی یادمان آهنگساز ژاپنی «تورو تاکه میتسو»، اجرای مشترکی با «علی اتحاد» و همکاری سفارت ژاپن/ فرهنگسرای نیاوران در سال 1395
بیست و هفت دقیقه: پروژه صوتی در جشنواره سی پرفورمنس/ موزه هنرهای معاصر تهران در سال 1395
بیانیه ارکان ثلاثه: پروژه چند رسانه‌ایی همراه با «آنیما احیاط» و «محمد آزرم»/ گالری آرته/ تهران در سال 1395
معرفی و اجرای «موسیقی پیشا رنسانس و رنسانس اسپانیا» / نشر هنوز/ تهران در سال 1395
پنج آریا از جان داولند: بازخوانی موسیقی رنسانس انگلستان/گالری نگر/ تهران در سال 1395
طراحی محوطه خارجی سوله خصوصی/ شهریار در سال 1395
طراحی حیاط داخلی گالری افرند/ تهران در سال 1395
ابتدای میم: اجرای موسیقی، پرفورمنس بر روی شعر تهران اثر «محمد آزرم» و چهار قطعه مینی‌مال/ نشر هنوز در سال 1395
برای پرندگان: اجرای موسیقی برای شعرها «آنیما احتیاط» / نشر هنوز/ تهران در سال 1394
اکو: اجرای صوتی/ در جشنواره هنر ضد خشونت/ تهران در سال 1394
اوپتیموم: پروژه صوتی/ جشنواره سی هنرمند سی پرفورمنس/ موزه هنرهای معاصر تهران/1394
تاک لا: چیدمان محیطی در منطقه خاتون بارگاه/ آب نیک در سال 1394
سامان دهی حیاط مرکزی موزه هنرهای معاصر تهران در سال 1394
معیارها: چیدمان در یخچال طبیعی همه لون/ میگون، رودبار قصران در سال 1394
مودیکا: موسیقی برای صلح/ هنر ضد داعش/ گالری آرته/ تهران در سال 1394
مصداق مبهم میل تاثیرگذاری بر محیط دره باغ میر/ فشم، رودبار قصران در سال 1394
خود توتم سازی: نمایشگاه گروهی/ استودیو ایگرگ/ تهران در سال 1394
نیم روز: طراحی حیاط منزل مسکونی کامران عدل/ تهران در سال 1393
آنتارکتیکا: تاثیرگذاری ها بر روی یخچال سربندک/ فشم، رودبار قصران در سال 1393
محیط انسو: طراحی حیاط استودیو هنری ایگرگ/ به سفارش لی لی وکیلیان/ تهران در سال 1393
طاعون: پرفورمنس/ در جشنواره سی پرفورمنس/ گالری ایست/ تهران در سال 1393
خشت و آینه: چیدمان/ محوطه خارجی یخچال خشتی میبد با همکاری پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی میبد/ یزد در سال 1393
حلقه‌های هارمونیک: تجربه شنیداری/ یخچال خشتی میبد با همکاری پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی میبد / یزد در سال 1393
گوش سپردن به بادهای خورشیدی: چیدمان محیطی/ محوطه پل باستانی خرانق برای اداره کل میراث فرهنگی استان یزد / خرانق / اردکان / یزد در سال 1393
چهار مسلمون: چیدمان محیطی (پروژه شخصی) فشم/ رودبار قصران/ شمیرانات در سال 1393
سنگ ـ آینه: چیدمان محیطی/ در محوطه شش هزار ساله «شهر یری» به سفارش میراث فرهنگی اردبیل/ مشگین شهر در سال 1393
سرخوشی ها: پرفورمنس/ در مجموعه سی هنرمند،سی پرفورمنس/ گالری ایست/ تهران در سال 1392
ادیپ شهریار: ویدئو چیدمان/ گالری ایست/ تهران/ 1391/ جشنواره فیلم مونرئال در سال 1393
قرنطینه: پرفورمنس/ در مجموعه سی هنرمند، سی پرفورمنس/گالری ایست/ تهران در سال 1391
یک ثانیه سفید، یک ثانیه: چیدمان/ یادمان قربانیان هیروشیما و ناگازاکی به سفارش موزه صلح تهران/ تهران در سال 1391
دپاکین: ویدئو آرت با نگاهی به رمان «روزگار دوزخی آقای ایاز» اثر «رضا براهنی» / گالری ایگرگ/ تهران در سال 1390 سفید برفی و کتاب آب: ویدئو/ چیدمان با موضوع عباس کیارستمی / گالری آریا / تهران در سال 1390 مرکور چیدمان صوتی/ هفت فلوت و بیست بلندگو/ گالری مان هنر نو/ تهران در سال 1388
زیگما: چیدمان صوتی/ ظروف کریستال و پنج بلند گو/حیاط داخلی گالری مان هنر نو/ تهران در سال 1387
توهو و سپوکو: ویدئو آرت/ گالری مان هنر نو/ تهران در سال 1385
جاد: ویدئو آرت/ موزه هنرهای معاصر تهران / گالری مان هنر نو/ تهران در سال 1384
گالری «آس» تهران به مدیریت دکتر «کامران هروی»، مدیر هنری «مونا زاهد» و همچنین مشاور هنری دکتر «حمید پازوکی» در خیابان شریعتی، بالا‌تر از قیطریه، جنب بانک پارسیان، پلاک ۱۸۳۱ واقع شده است و علاقمندان می‌توانند ساعت 18 بعدازظهر روز جمعه اول اردیبهشت سال جاری شاهد برنامه «آگورا» باشند.
برای دیدن سایز اصلی روی عکس ها کلیک کنید