نوای فارس: علی کمارجی از ترانه سرایانی است که طی چند سال فعالیت خود در این حوزه توانست به عنوان یکی از حرفه ای های این عرصه شناخته شود.
این ترانه سرا درهمکاری با رضا یزدانی، کارن همایوفنفر، حامد بهداد و ....توانسته ردپای خوبی از خود برجای بگذارد. در این بین همکاری وی با رضا یزدانی در سرودن ترانه های آلبوم خاطرت مبهم، ساعت فراموشی، ساعت 25 شب، کافه رویا، نوار،میعادگاه و ... بسیار پررنگ تر از بقیه بوده است.
وی هم اکنون کتاب هنر ترانه سرایی را در بازار دارد که در نمایشگاه کتاب از آن رونمایی شد.با علی کمارجی نژاد درخصوص این کتاب و پیرامونش گفت و گو کرده ایم که می خوانید:
کتاب هنرترانه نویسی بر مبنای چه نیازی و چه ایده ای شکل گرفت؟
ایده اصلی این کتاب از مواجهه من با علاقمندان ترانه سرایی شکل گرفت. تقریبا تمام کسانی که در آغاز راه ترانه سرایی هستند دغدغه ها و سوالات یکسانی دارند. همچنین جامعه ترانه سرایان ایران از کمبود آثار مرجع رنج می برد و شاید این کتاب بتواند جوابگوی بخشی از نیازهای کارورزان ترانه نوین باشد.
*در این کتاب بخش عمده به مبحث آموزش تاکید دارد. در این بخش چه مباحثی آموزش داده می شود؟
پیش فرض من از مخاطب این کتاب فردی بود که صفر شروع می کند و بنابراین مراحل سرایش یک ترانه قدم به قدم آموزش داده می شود. نکاتی هستند که تنها با تجربه و در گذر زمان بدست می آید. مطالبی وجود دارد که بصورت شفاهی منتقل شده و در جایی نوشته نشده نمی شود. من سعی کردم تا کلیه مباحثی که دانستن آنها برای فعالیت حرفه ای در بازار ترانه ایران لازم است را در اختیار مخاطب قرار دهم. هر جایی که لازم بود از سایر علوم و هنرها نظیر داستان نویسی، نمایشنامه نویسی، موسیقی، روانشناسی و جامعه شناسی مطالب مورد نیاز برای سرایش یک اثر موفق را به متن اصلی کتاب افزودم.
*باتوجه به عنوان کتاب به نظر می رسد شما به نوعی ترانه نویسی را از اصول شعرسرودن جدا کرده اید و به نوعی این دو را متمایز از هم دانسته اید. این طور است؟ نظرتان در این باره چیست؟
بله دقیقا همین طور است. من معتقدم که ترانه ژانری از کلام موزون و به نوعی زیر شاخه ی شعر محسوب می شود و با توجه به پیوند ترانه با موسیقی تصور می کنم که باید برای ترانه یک هویت مستقل در نظر گرفت. بسیاری از دوستان شاعر تصور می کنند که تنها با سرایش یک شعر به زبان محاوره به ترانه رسیده اند. در حالیکه من در این کتاب به مباحثی اشاره کرده ام که هیچ سنخیتی با شعر و شاعری نداشته و مختص ترانه سرایی است.
*اصولی که یک ترانه سرا باید بداند در یک کتاب چند صفحه ای می گنجد؟
ترانه در ساده ترین حالت به وزن، قافیه، قالب و تعدادی آرایه نیاز دارد که کلیه این مطالب را شاید در چند صفحه بتوان خلاصه کرد. اما برای سرایش یک اثر موفق و مطابق با جریان ترانه امروز باید نکات و جزییات بسیاری را مد نظر قرار داد. تکنیک های زبانی خاص، نحوه پرداخت سوژه و خیلی از مسایل دیگر نیز در امر ترانه سرایی دخیل هستند که من سعی کردم تمامی این نکات را در این کتاب ذکر کنم. با این حال نباید تنها به این اثر بسنده شود و مطالعه هر کتابی با هر موضعی که به ترانه مربوط باشد قدمی در جهت پیشرفت ترانه سرا خواهد بود.
*فکر می کنید ترانه ایران چه جایگاهی دارد؟
ما در حال عقب گرد هستیم و جایگاه خوبی نداریم. به گذشته نگاه کنید. ما بهترین و ماندگارترین آثار تاریخ ترانه را در دهه های پنجاه خلق کردیم و سپس بار تمامی تولیدات را به دوش ترانه سرایان خارج نشین انداختیم. بسیاری از این عزیزان به مرز کهولت رسیده اند و تازه نفس های داخل کشور هم - که دغدغه هایی مشابه اساتید نسل قبل دارند - انگشت شمار و تنها هستند. از طرفی حجم انبوه آثار ضعیف آنقدر بالاست که کارهای خوب و قوی اصلا دیده نمی شوند.
*وضعیت ترانه در ایران اصلا وضعیت بسامانی نیست. برای رفع این نابسامانی چه پیشنهادی دارید و چه باید کرد؟
من فکر می کنم متولیان نشست های ترانه کشور باید دست به بازنگری کلی زده و برای تغییر این شرایط ناخوشایند فکری کنند. من به عنوان یک ترانه سرا توانایی جریان سازی و جهت دهی به حرکت های ادبی جامعه ترانه را ندارم و تنها کاری که بصورت انفردای می توان انجام داد انتشار آثار خوب ، ترانه های قوی و یا کتاب های آموزشی - پژوهشی برای ارتقای فکری ترانه سرایان ایران است. قدیمی تر ها، معروف تر ها و در کل کسانی که سرنخ را در دست دارند باید تا از این دیر تر نشده وارد عرصه شده و دین خود را به ترانه سرایی ایران ادا کنند.
*مقوله ای که مدتهاست جامعه موسیقی با آن دست به گریبان است، بحث سرودن ترانه توسط خود خواننده هاست. این مساله می تواند مشکل بزرگی به مرور برای این عرصه فراهم می کند. در این باره چه نظری دارید؟
من فکر نمی کنم به مشکل بزرگی تبدیل شود اما بدعتی است که به یکی از آسیب های ترانه سرایی تبدیل شده. شما به این ترانه های سروده شده توسط دوستان خواننده نگاه کنید. این آثار غیر حرفه ای، ضعیف و عمدتا بدون هیچ حرف خاصی هستند و در نهایت هم مورد استقبال قرار نمی گیرند. این کار تنها به ضرر خوانندگان است و از کیفیت پکیج های هنری می کاهد و امیدوارم این بدعت تازه به رسمی ماندگار تبدیل نشود!
*در این کتاب به بحث مافیای ترانه هم پرداخته اید. چیزی که بسیاری از ترانه سرایان اعتقادی به وجود آن ندارند. از این مافیا بگویید و اینکه این مافیا چقدر تاثیرگذار در روند ترانه سرایی ایران است.
ببینید ترانه یکی از معدود فعالیت های هنری است که حجم بالایی از نقدینگی در آن در حال گردش است. طبیعتا هر جا که پول باشد فساد هم شکل می گیرد و مشخصا در بازار ترانه گروه ها و تیم های کاری سعی می کنند تا نبض امور را در دست گرفته و به سایرین اجازه بهره مندی از مزایای مادی و معنوی این سفره رنگین را نخواند داد. جالب آنکه در بسیاری از مصاحبه ها همین افراد وجود باندهای مافیایی را انکار می کنند در حالیکه هر ترانه سرایی دیر یا زود با این سد محکم برخورد خواهد کرد.
صحبت پایانی؟
تا زمانی که در رقابت های مهم ترانه سرایی نظیر جشنواره فجر، ترانه با برچسب شعر محاوره عرضه شود یعنی ما همچنان در اثبات هویت این هنر ناموفق بوده ایم. امیدوارم آینده ی ترانه ایران زیباتر از این روزهای خاکستری باشد.
منبع : اختصاصی نوای فارس