نوای فارس – پریا حیرتی: در سال های اخیر موسیقی ایران، نوازندگان خانم رشد چشم گیری داشته اند. به طوری که بار ها شاهد اجرای کنسرت بانوان در سبک های مختلف بوده ایم. در بسیاری از کنسرت ها نیز نوازندگان خانم کنار آقایان ساز می زنند. این نوازنده خانم ایرانی به یک جایگاه جهانی رسیده است. «عسل ملک زاده» نوازنده تخصصی دف که پرکاشن و درامز هم می نوازد، به تازگی در یک فستیوال جهانی ورک شاپ ساز دف را برگزار کرده است. شاید باور این که در اروپا کسی تمایل به یادگیری ساز آسیایی داشته باشد سخت است، به همین بهانه با او صحبت کردیم:
- چرا ساز دف را انتخاب کردید؟
پدر من نوازنده تمبک بود و پدر بزرگم نوازنده ویولن بود. اما من در موسیقی نبودم. 10 سالگی برای اولین بار صدای دف را شنیدم. حس و حالی که در آن زمان داشتم برای من غیر قابل وصف بود. این صدا روی من تاثیر بسیاری داشت. خانواده وقتی علاقه من را به این ساز دیدن، تصمیم گرفتند که در کلاس های آموزشی آن ساز من را ثبت نام کنند. تمرین های بسیاری انجام دادم. همیشه در زمان تمرین هم تصور می کردم که روی استیج هستم و جمعیت بسیاری رو به روی من است.
- نام اساتیدتان را در ذهن دارید؟
سارا احمدی، مهراد نوبخت، حسین رضایی نیا، مهرداد کریم خاوری اساتید من بودند. هر وقت ساز می زدم، همه می گفتند شما کرد هستید. این موضوع من را ناراحت می کرد که فقط کرد ها دف نمی زنند و افراد دیگر هم می توانند نوازنده حرفه ای دف باشند. برای همین 4 ماه در سنندج زندگی کردم تا دف زدن کرد ها را از نزدیک ببینم. با این که خانواده مخالف بود اما به سختی رضایت گرفتم. در «خانقاه» ساز زدم. از اساتید بزرگ کرد آموزش دیدم. کاری که من در دف نوازی انجام داده ام این است که لهجه اصلی دف را حفظ کرده ام در کنارش ریتم های مدرن را تلفیق کرده ام. این برای تماشاگران خارج از ایران عجیب و جذاب است.
- اولین تجربه بین المللی شما در چند سالگی تان بود؟
15 سالگی در کشور فرانسه و فستیوال «شب حافظ» با گروه «کوبان» کنسرت برگزار کردم. از 30 نفر امتحان نوازندگی گرفتند و 5 نفر انتخاب می شدند. من یکی از آن 5 نفر بودم.
- شما گروه «هلهله دف» را در ایران تشکیل دادید، در باره این گروه کمی توضیح می دهید؟
«هلهله دف» گروه 65 نفره از بانوان 18 سال تا 60 سال است. از سال 89 این گروه را تشکیل دادم و با گروه «آوای مهربانی» همکاری می کنیم. زمان هایی که گروه «آوای مهربانی» کنسرت برگزار می کند، گروه ما کنارشان دف نوازی می کند. تمام اعضای این گروه هم شاگردان خودم هستند.
- از چه سالی تدریس را آغاز کردید؟
از سال 83 دف را آموزش می دهم و نکته جالب این است که اغلب سن شاگردانم از خودم بیشتر بوده است. 2 سال است که استاد دانشگاه «الزهرا» هستم.
- تحصیلات خودتان هم موسیقی است؟
خیر. من گریم تئاتر و سینما خواندم. اما خانواده تمایلی به حضور من در سینما نداشت. برای همین موسیقی در زندگی من جدی تر شد. کنار درس، همیشه کنسرت های بین المللی داشتم. تدریس هم داشتم. با وجود این که باید تمرکزم را بین تمام این ها تقسیم می کردم، به خاطر علاقه ام خسته نمی شدم.
- تمایل داشتید ساز های دیگر را کنار ساز دف یاد بگیرید؟
عود و تنبور هم یاد گرفتم. اما بعد یک سال فهمیدم که هیچ سازی مثل کوبه ای من را آرام نمی کند. برای همین پرکاشن و درامز یاد گرفتم. دوست دارم گیتار الکتریک یاد بگیرم اما زمان ندارم.
- به عنوان یک خانم که در ایران نوازندگی می کنید، چه مشکلاتی را دارید؟
نمی توانم روی هر استیجی که دوست دارم ساز بزنم. اما از این که به خانم های دیگر انگیزه می دهم، خوشحالم.
- چند سالی است که اجرای کنسرت های بانوان در سبک های مختلف پر رنگ تر شده است. این موضوع چقدر کمک کرده است؟
خیلی مفید است. اما پروسه مجوز گرفتن بسیار سخت است. البته نسبت به سال های گذشته این مسیر هموار تر شده است.
- اجرا های بانوان چه تفاوت اساسی با اجراهای دیگر دارد؟
مهم ترین تفاوتش این است که رو به رو نوزانده، جمعیتی هم جنس خودش نشسته است. تماشاگران برای چند ساعت شادی حاضر می شوند. دنیای خستگی و مشغله را پشت در می گذارند و می آیند که انرژی بگیرند و بروند. البته انرژی بسیاری را به ما منتقل می کنند. این حس و حال را در هیچ کنسرتی شاهد نبودم.
- شما آهنگسازی هم می کنید؟
ریتم های دف نوزازی را خودم می نویسم. البته گاهی هم بداهه نوازی دارم. زمان پارت نویسی صدا ها را در ذهنم دارم.
- لباس هایی که شما انتخاب می کنید، بسیار خاص و البته اصیل ایرانی است. دلیل این انتخاب چه چیزی است؟
نشان دادن فرهنگ ایرانی به خصوص در اجراهای بین المللی را دوست دارم. برای این که به مردم نشان دهم که لباس بانو ایرانی از رنگ های مختلف شکل می گیرد و حجابش این گونه است. بیشتر لباس های من کار دست است، چون می خواهم فرهنگم را نشان دهم. این بزرگترین تبلیغ برای کشورم است.
- قصد دارید آلبومی برای ساز دف منتشر کنید؟
بله. در سفر های خارجی که داشتم، در استودیو های بین المللی ویدیو هایی برای دف ضبط کردم که در اروپا منتشر خواهد شد. تنظیم قطعات کوبه ای هم بر عهده خودم بود. 4 سال برنامه ریزی کردم. تمام
البته در حال حاضر فیلم های آموزشی برای ساز دف تولید می کنم. کتاب های آموزشی هم نوشتم.
- در ایران ورک شاپ هایی برای پرکاشن و درامز برگزار شد که شما هم از شرکت کنندگان بودید. برگزاری این گونه کلاس های آموزشی چه تاثیری روی نوازندگی شما داشته است؟
بسیار موثر است. برای من که تاثیر بیشتری داشت چون به طور دقیق فهمیدم که در ورک شاپ های خودم باید چه چیزی را آموزش دهم. می دانستم که در 2 ساعت کلاس چه چیزی را بگویم که هنرجو یادگیری بهتری داشته باشد.
- به ورک شاپ خودتان اشاره کردید، این اتفاق را باز گو می کنید؟
از 11 ماه قبل ثبت نام کلاس های من آغاز شد. یکی از ویدیو های نوازندگی من در رسانه های اروپایی پخش شد و علاقه مندان به ساز دف برای کلاس های من ثبت نام کردند. شاگردانم از آسیا و اروپا به سوییس آمده بودند.
سال 2011 در شهر لوزان سوییس یک کنسرت برگزار کردم. همان کنسرت باعث شد من ارتباط های خوبی داشته باشم. نوازنده درامز آن کنسرت به من پیشنهاد شرکت در این فستیوال را داد. من فیلم هایم را فرستادم و مورد تایید قرار گرفت. من دو روز ورک شاپ و یک روز مستر کلاس داشتم. اولین بار بود که یک ایرانی در این فستیوال حضور داشت. برگزاری ورک شاپ در اروپا، مهم ترین اتفاق موسیقی من بود
در این فستیوال نوازندگان مطرحی هم چون «راس میلر»، «حکیم لودین»، «ویم د وریس»، «مایک ماینری»، «کارونا مورتی»، «پاول استپانو» و «مانی ون بوهر» حضور داشتند که همگی از بهترین نوازندگان ساز های کوبه ای هستند.
بعد از این ورک شاپ هم کنسرتی برگزار می شد که تمام اساتید 30 دقیقه تکنوازی داشتند. آخرین برنامه هم بداهه نوازی هماهنگ اساتید بود. من تمرین های استقامتی زیادی داشتم که بتوانم 30 دقیقه بدون استراحت ساز بزنم.
- چه اتفاقات خوبی بعد از این کلاس ها برای شما رخ داد؟
از شهر های مختلف اروپا خبرنگارانی حضور داشتند و من در نشست های خبری متعدد با آن ها مصاحبه داشتم. آن ها تصور دیگری از ایران داشتند و من نظر آن ها را عوض کردم و تبلیغ کننده خوبی برای کشور بودم. طوری که بسیار ایمیل داشتم که می پرسیدند چه فصلی خوب است که به ایران سفر کنند.
- استقبال نوازندگان ایرانی به خصوص نوازندگان پرکاشن در ایران از این اتفاق چگونه بود؟
هیچ حمایت و استقبالی وجود نداشت. بار ها هم سنگ اندازی کردند. چون من خانم بودم، دردسر هایم بیشتر بود. البته تعدادی هم به من تبریک گفتند.
- بین تجربه های مختلف بین المللی که داشتید، کدام یک برای شما جایگاه ویژه ای دارد؟
ورک شاپ اخیر من که خاطره انگیز ترین اتفاق است. چون در کنار بهترین های دنیا ساز زدم. اما غیر از این فستیوال ازبکستان بود که از بین 65 کشور ما رتبه دوم را با گروه «آوای مهربانی» بدست آوردیم.
- وقتی روی استیج ساز می زنید، چه احساسی دارید؟
احساس قدرت و غرور دارم. تمام این سال ها که برای یادگیری و آموزش ساز انجام داده ام جلو چشمم می آید. خوشحالم که سربلند هستم.
- خانواده تان مخالفتی با شغل شما ندارند؟
نه. همیشه حمایت کردند. با این که من ممکن است مدت زمان زیادی ایران نباشم یا اجرا داشته باشم اما همیشه همسر و خانواده ام حمایت کردند و با انرژی مثبتی که منتقل می کنند، من انگیزه پیدا می کنم.
- حرف آخر
اگر نوازنده ای بخواهد حرفه ای کار کند، به نظر من باید پشتکار داشته باشد و از موانع نترسد و خسته نشود. قدرت داشته باشد. تمام افراد تا دامنه کوه خوب می روند، اما تا نوک قله حتی سینه خیز هم که شده، باید خودت را برسانی.
منبع : اختصاصی نوای فارس