نوای فارس – پریا حیرتی: یکی از دغدغه های موزیسین ها در ایران، نبود تهیه کننده ای از جنس خودشان است. اغلب تهیه کننده ها و افراد سرمایه گذار در موسیقی از مشاغل دیگر وارد این صنف شده اند و این موضوع باعث شده که موسیقی به شغلی وسوسه انگیز تبدیل شود. «مهدی میرزاباقریان» تهیه کننده ای است که ابتدا موزیسین بوده و با آگاهی از مشکلات موزیسین ها، قدم در راه این شغل گذاشته است. وی که مدیریت موسسه «آوای سوته دلان» را برعهده دارد، تا کنون بسیاری از مجوز های کنسرت ها و آلبوم های موسیقی در سبک های مختلف را اخذ کرده است. پرکار بودن وی در زمینه اخذ مجوز و انتشار آلبومی با صدای خودش بهانه خوبی برای صحبت با وی بود:
-
ورود شما به موسیقی در نقش یک موزیسین بود یا مدیر موسسه «آوای سوته دلان»؟
من سال 77 موسیقی را به طور حرفه اي شروع کردم، امروز هم یک موزیسین هستم. سال ٨٤ در رشته آهنگسازي فارغ التحصيل شدم و سال 88 با تاسیس موسسه «آوای سوته دلان» وارد کار اجرایی شدم. اولین مجوز هم برای آلبوم بی کلام خودم گرفتم.
- درباره این آلبوم بی کلام بیشتر توضیح می دهید؟
سال 89 اولین آلبوم من با نام «بی مرز چون پرنده» منتشر شد. اما بنا به دلايلي كه بيشتر متافيزيكي بود اسم مستعار من روی آلبوم نوشته شد. سبک آلبوم «new age» بود که گیتار الکتریک هایش را خودم نواخته بودم .در این آلبوم آواهای متعدد شنیده می شد. از آواهای قرآنی و کلیسایی تا تبتی را در این آلبوم با اركستراسيون هاي مختلف ساختم . من اصولا به فلسفه و متافيزيك علاقه زیادی دارم و در همین زمینه هم تحصیل غير آكادميك می کردم. ایده های زیادی در ذهنم داشتم. در فاصله سال 81 تا 83 از ملودی های پراکنده و اكثرا بداهه ای که ساخته بودم، این آلبوم را تولید کردم. بعد از اتمام تولید و اخذ مجوز متاسفانه هیچ شرکتی آن را منتشر نکرد. زمانی که موسسه «آوای سوته دلان» تاسیس شد، این آلبوم را منتشر کردم.
- فکر می کنم آن زمان آلبوم بی کلام آن قدر مخاطب نداشت، این یک ریسک نبود که اولین آلبوم شما بی کلام باشد؟
به این موضوع فکر نمی کردم. می خواستم اثری که در دوران دانشجویی تولید کردم را منتشر کنم. بار ها فکر کردم اثر سال83 در سال 89 قدیمی شده و تفکرات خودم تغییر کرده است اما در نهایت منتشر کردم.
- امروز منتظر انتشار آلبوم «آخرین تانگو» هستید، درباره این آلبوم توضیح دهید.
این آلبوم در مهر ماه سال91 بطور جدي به پيشنهاد دوست عزيزم «كارن همايونفر» تولیدش آغاز شد. من قبل از ديدار با كارن عزيز( تابستان ٩١) از علاقه مندان و طرفداران جدي موسيقي و شخصيت هنري ايشان بودم و هميشه آثار خاص و صاحب امضايش را دنبال مي كردم كه بر حسب اتفاق به واسطه صحبت درباره پروژه ديگري به دفتر ايشان رفته بودم و اين نقطه عطفي براي من شد. ساعت هاي زيادي در خصوص چگونگي پيش توليد يك آلبوم مشترك با موسيقي وي و صداي من و انتخاب ترانه بحث و تبادل نظر كرديم و در نهايت همانطور كه عرض كردم مهر ماه ٩١ پيش توليد و بلافاصله توليد و ساخت آلبوم ما شروع شد. حقيقتش تا قبل از سال ٩١ و ديدار با كارن عزيز تمركز من براي خوانندگي صرفا روي اجراهايي دانشجويي و به سبك هارد راك و ايده كلامي و خوانش خاص خودم بود. هیچ گاه به حضور رسمي فكر نمي كردم. سبك پاپ اولويت من نبود ولي وقتي پاييز باشد، يك طرف موسيقي دان بزرگ، صاحب نام و با تجربه اي چون كارن همايونفر عزيز و در انتخابي اهورايي توسط كارن جان، در ضلع ديگر يكي از بهترين ترانه سرايان دوست عزيز و هنرمند «يغما گلرويي»باشد نمی توان نخواند. به لطف خدا و شانس خوب من همه امکانات مهيا شد و قسمت این بود من خواننده يك اثر كاملا متفاوت به معناي واقعي كلمه باشم. شاید واژه «متفاوت» این روز ها بسیار استفاده شود اما وقتی آلبوم را گوش دهید به معنای این جمله پی می برید. از زحمات کارن همایونفر، یغما گلرویی و همچنين از تهيه كننده آلبوم، دوست عزيزم « امير دين شعاري »تشكر كنم. زمستان 93 تولید آلبوم به اتمام رسید و امیدوارم آذر 94 هم منتشر شود. به جرأت مي توانم بگویم اين آلبوم فاصله بسيار زيادي، با اكثر آلبوم هاي امروزی در اين سبك دارد. هم از جهت ترانه و هم از جهت موسيقي تفاوت احساس می شود. به طور قطع نظرات منتقدان و مخاطبان را به خود جلب خواهد كرد. بهترین نوازندگان ایرانی در این آلبوم حضور داردند که به حرفه ای شدن این آلبوم کمک کردند. به طور قطع اين ديكته نوشته اي است كه اگر كاستي در آن ببينيد از خواننده است وگرنه افراد دیگر بسيار عالي هستند. این آلبوم مجموعه تک قطعات نیست که به آلبوم برسد. از ابتدا برای یک آلبوم نوشته شده است. ترانه و موسيقي در عين تفاوت قطعات، پیوستگی خاص خودشان را دارند.
- با دو هنرمند بی نظیر در این آلبوم کار کردید، به عنوان خواننده از این موضوع ترس نداشتید؟
ترس نداشتم. ولی من تمام حواسم را به کارم جمع کردم. سعی کردم تمام خواسته ها و ايده هاي کارن و یغما عزيز را اجرا کنم. با توجه به کارنامه ايشان فکر می کنم نمره خوبي را گرفته ام. افتخار بزرگي است براي من است که برای اولين آلبوم رسمي باكلام خودم کنار دو قطب هنر ایستاده ام.
- برنامه خاصی برای بعد از انتشار این آلبوم دارید؟
منتظر بازتاب آلبوم «آخرین تانگو» هستم. اصولا دوست دارم سبك هاي مختلف را تجربه کنم. شاید آلبوم بعدی من سنتی، رپ، و شاید هم راک و غيره باشد!!! هنوز تصمیم قطعي برای آن نگرفتم.
- شما برای یکی از قطعات این آلبوم ویدیو منتشر کردید، باز هم از این البوم ویدیو منتشر خواهد شد؟
ویدیو برای من تاثیرش این بود که دوستان قدیمی خودم را پیدا کردم( با خنده). این ویدیو ابتدا در قسمت 7 سریال «ابله» و بعد در سایت های مجاز موسیقی منتشر شد. «نیمه خالی» تنها ویدیو این آلبوم است. تیزر 1 دقیقه ای هم برای این آلبوم ساخته ام. اما در حال حاضر قصدی برای ساخت ویدیو بعدی ندارم. شاید بعد از انتشار آلبوم با استفاده از نظرات و بازخوردهايي كه مخاطبان عزيز به ما خواهند داد، این کار را انجام دادم.
- عنوانی که برای این آلبوم انتخاب کردید، کمی با عنوان آلبوم های امروز ایرانی متفاوت است. دلیل این انتخاب چه چیزی است؟
در پاسخ هاي قبلي عرض كردم كه اين اثر به معناي واقعي كلمه متفاوت است ، حتي عنوان «آخرين تانگو» نيز از اين قاعده مستثني نيست. «آخرین تانگو» در ابتدا واژه اي بود كه يغما در متن ترانه اي با عنوان «بيگانه» سروده بود، من به يغما و كارن پيشنهاد دادم كه عنوان ترانه مورد نظر را از «بيگانه» به «آخرين تانگو» تغيير نام دهيم و در نهايت برای نام آلبوم را هم «آخرين تانگو» انتخاب کنیم. ايشان هم لطف داشتند پيشنهادم را پذيرفتند. در واقع من همیشه به انتخاب نام دقت زیادی دارم. حتی برای آلبوم هایی که من تهیه کننده یا ناشر آن هستم، تمرکز زیادی روی انتخاب نام دارم. شايد جالب باشه بگویم عنوان موسسه سوته دلان را هم با حساسيت و ماه ها فكر براي موسسه انتخاب كردم . نام آلبوم اهمیت زیادی دارد و امروزه نام شاخصی شنیده نمی شود. من خواستم این سنت نام های معمولی را بشکنم. فکر می کنم این نام یکی از شاخص های آلبوم است. هم از لحاظ محتوایی و هم از لحاظ انتزاعی با کلیت آلبوم ارتباط دارد و نكته اي هم در آن نهفته است كه بعد از اينكه اثر منتشر شد شايد برخي بتوانند آن را دريابند.
- موسسه «آوای سوته دلان» برای اغلب سبک های موسیقی مجوز آلبوم یا کنسرت گرفته است. این جز اهداف موسسه است یا اطمینانی که افراد به این موسسه پیدا کرده اند؟
این موضوع دو بخش دارد. یک بخش سلیقه موسیقیایی من و یک بخش هم الگوریتم اجرایی سوته دلان است. من همه نوع موسیقی را گوش می دهم. فرقی نمی کند سنتی یا کلاسیک یا پاپ یا راک و یا زیر زمینی باشد. هیچ وقت نسبت به سبک ها گارد نمی گیرم و متعصب افراطي نيستم. برای همین سعی کردم برای تمام این سبک ها مجوز بگیرم و برای موسسه تصمیم گرفتم که کاری را ممیزی یا قضاوت نکنم. من فقط پلي بین ارشاد و هنرمندان هستم. قضاوت به عهده مخاطب است. مخاطبان موسیقی امروز تجربه خوبی پیدا کرده اند و معمولا در اكثر مواقع نزديك به واقعيت كارشناسان قضاوت می کنند. موسیقی را برای موسیقی دوست دارم. اگر به سلیقه شخصی من باشد دوست دارم یک آلبوم «هارد راک» يا «آلترناتيو» تولید کنم.
- شما تهیه کننده هستید یا فقط مجوز ها را اخذ می کنید؟
هر دو. به طور مثال کنسرت «مانی رهنما» در سال 89، در اريكه ايرانيان، آلبوم «من و تو» مانی رهنما( كه بعد ها واگذار شد به فرد ديگري)، کنسرت «علیرضا قمیشی» که در سال ٨٩ برگزار نشد و ميليون ها تومان متضرر شدم و کنسرت گروه های «کامنت» و «پیکلاویه» و ... موسسه «آوای سوته دلان» تهیه کننده بود. بسیاری از آلبوم ها، کنسرت ها، ویدیوها و آثار تصويري يا تك قطعات به خصوص در ٤ سال اخير مجوزش از سوی سوته دلان به عنوان ناشر و شخصيت حقوقي و يا توسط شخصيت حقيقي اخذ شده است.
- شما برای مجوز گرفتن خوانندگان ممنوع الفعاليت و یا زیرزمینی تلاش زیادی می کنید. این یک ریسک نیست؟
ريسك كه هر لحظه در صنف ما وجود دارد فرقي نمي كند شما پيگير هنرمند روي زميني باشيد يا زيرزمين !! ( به شوخي). سوته دلان موسسه قانون مداري است. هدف من این است که خواننده هایی که از مسیر قانونی به هردليل، به خصوص به دليل عدم آگاهي از قوانين دور شدند را چنان چه خودشان تمايل داشته باشند به مسیر اصلی باز گردانيم و كمك كنيم. اگر اين دوستان از ما به خواهند وظیفه ما این است که آثار اين دست از هنرمندان را پيگيري و به دستگاه هاي ذي صلاح ارائه دهيم. تصمیم بعدی از نظر تاييد فني و كيفي شعر و موسيقي با دفتر موسيقي وزارت ارشاد و از نظر تاييد صلاحيت فردي با ارگان هاي ذي صلاح است که به این کار ها يا افراد مجوز به دهند یا ندهند.
- اگر یک موزیسین بی نام، آلبوم خوبی را برای شما بیاورد. حاضر هستید تهیه کننده آن آلبوم بشوید؟
اگر آن موزیسین پتانسیل داشته باشد و ما هم در آن زمان آمادگي قرارداد داشته باشيم، این کار را انجام می دهم. اما به طور معمول تهیه کنندگان از کار های خوب سريع با خبر می شوند و خود به دنبال آن مي روند. مي خواهم بگويم كسي كه واقعا كار خوبي را توليد كرده باشد، هرچقدر هم كه گمنام باشد همين كه اثرش را به طور مثال به عنوان تك قطعه منتشر كند، شركتها خود به استقبالش جهت عقد قرارداد ميروند. ولي بايد بگویم من در اين ٣ سال اخير به خصوص، تمركز و سياست كاري سوته دلان بيشتر بر كار اجرايي گذاشته ام و هر از گاهي تهيه كنندگي می کنیم.
- پروسه مجوز گیری نسبت به ابتدای فعالیت شما چه تفاوت هایی داشته است؟
هیچ تغييري از ريشه نداشته است. پروسه اخذ مجوز یک مسیری است که همیشه بوده است و باید آن مسیر طی شود. تغییرات در دفتر موسیقی يا حتي دولت ها هم در کوتاه شدن این مسیر عملا به دليل عدم تغيير ساختاري آيين نامه ها تاثیر آن چناني نداشته است. فقط گاهي مسكني تزريق مي شود. در اكثر مواقع اعمال نظر سليقه اي است. به خصوص در حوزه پاپ، به طور مثال در هیچ دوره ای اعلام نشده است که شعر هاي کلاسیک مانند حافظ و مولانا و ... نیاز به مجوز ندارد و از این مرحله عبورکنید. زمان زیادی در مرحله مجوز سپری می شود. اين زمان حتي اگر يك ماه هم باشد باز هم زمان زيادي است. در حالي كه الان ميانگين صفر تا صد مراحل اخذ مجوز بطور ميانگين ٤ ماه است. البته با روي كار آمدن «دولت تدبير و اميد» ما مسكن هاي بهتري را تجربه مي كنيم. ولي اميدوارم تمهيداتي بنيادي اتخاذ شود با وجود اين كه از نظر قانوني متولي كليه امور موسيقي وزارت ارشاد هست ولي دخالت ها و اعمال فشار بي مورد و غير قانوني برخي جناح ها و گروه ها دامن گير اين وزارت خانه شده است كه به تبع آن شركتها صدمات جبران ناپذيري مي بينند. شوراها اخيرا بسيار سلیقه ای برخورد می کنند.
- برای کدام یک از سبک ها راحت تر مجوز صادر می شود؟
ابتدا آلبوم های بی کلام و بعد سنتی
- به عنوان ناشر نبود قانون «کپی رایت» چه صدمه هایی به شما زده است؟
یکی از بزرگترین مشکلات موسسه های موسیقی نبود این قانون است. برای مثال قضیه سایت «رادیو جوان» که در حال حاضر مطرح شده است. اگر این قانون وجود داشت، این مشکلات پدید نمی آمد. در حال حاضر هم بار ها درخواست کردیم که قطعات از روی اپلیکیشن این سایت برداشته شود اما این کار را انجام نمی دهند. خواننده ها دانسته یا ندانسته با این سایت همکاری کردند، اما در حال حاضر قصد همکاری با این سایت را ندارند. اگر قانون کپی رایت آلبوم ها را در خارج از ایران داشته باشیم، این گونه سایت ها اجازه دسترسی به آثار ما را نخواهند داشت. فضای مجازی در موسیقی تاثیر گذار بوده است. صاحبان اثر با فروش آلبوم و برگزاری کنسرت چرخه اقتصادی را می گردانند. اما امروز فروش آلبوم بسیار کم شده است. فروش اینترنتی آلبوم و فرهنگ سازی درباره این موضوع می تواند تاثیر گذار باشد.
یک زمانی سازمان «صیانت از حفظ آثار فرهنگی» را در دولت قبلی راه اندازی کردند و هولوگرام به موسسات فروختند که بعد هم از بین رفت. امروز هم یک سازمان برای حفظ قانون کپی رایت راه اندازی کنند. سایت هایی که زیرنظر ارشاد است، اجازه ارائه آثار به صورت دانلود رایگان نداشته باشند.
- موسیقی ایران در جهان جایگاهی دارد؟
موسیقی ایران علي رغم تمام پتانسيل هايش هيچ جايگاهي در جهان ندارد جز تعدادي از اساتيد انگشت شمار كه با نبوغ خود آبرو و افتخار ما را توانسته اند به سهم خود در جهان نگه دارند.
- به تازگی صنف تهیه کنندگان موسیقی راه اندازی شده است. این صنف چه تاثیر مثبتی می تواند داشته باشد؟
صنف که باید به وجود می آمد و به طور قطع موثر خواهد بود اگر اتحاد بین تهیه کنندگان و ناشرين و هنرمندان بیشتر شود. صنف موسیقی مانند بقیه صنف ها باید مستقل عمل كند. موسسات موسیقی در برخي از موارد ديگر خيلي زياد از حد محافظه کارانه رفتار می کنند.
- شما به عنوان یک موزیسین و یا یک ناشر، امنیت شغلی دارید؟
به عنوان ناشر تا اين ساعت و دقيقه بله ولي به عنوان موزيسين خير .
- موسسه «آوای سوته دلان» تا آخر سال 94 چه آلبوم هایی را منتشر خواهد کرد؟
«آخرین تانگو» با صدای «مهدی باقريان» در آذر ماه، «رویای تازه» با صدای «علی شمس الهی» در بهمن ماه، «گاهي وقتا» با صداي «آرمان بيك» در دي ٩٤ منتشر خواهد شد و چند آلبومی که در حال حاضر نمی توانم توضیحی درباره اش بدهم.
- کنسرت های ایران نسبت به سال های گذشته پیشرفتی داشته است؟
پیشرفت که نداشته است. در بسیاری از موارد هم افت کرده است. هم از لحاظ کیفی و هم کمی نسبت به 2 سال گذشته افت داشتیم. ریزش مخاطب هم دلیل واضح این افت است.
- به ریزش مخاطب اشاره کردید، دلیل این موضوع چه چیزی است؟
وضع اقتصادی مردم، یک نواخت شدن کنسرت ها، نبود سالن استاندارد، نداشتن مهندس صدا مجرب و صدابردار حرفه اي. با وجود تجهيزات نسبتا به روز نور و صدا در سالنها، عدم خلاقيت در دكور و دكوپاژ استيج ، محدوديت هاي شو نوازندگان و خواننده و حتي لباس آنها ، عدم رعايت اصول جذابيتهاي بصري ، نابلدي اكثر خوانندگان در آكت فيزيكي و حتي نحوه صحبت با مخاطبان ، تكراري بودن ٨٠٪ رپرتوآر هر خواننده در هر فصل از كنسرتهايش ، تكراري بودن حتي صحبت هاي في مابين قطعات در هر سانس ، عدم شناخت تهيه كننده از پتانسيل فروش خواننده خود وانتخاب سالن با ظرفيت غير معقول ، و بسياري ديگر كه در حوصله اين بحث بيش از اين نيست به نظرم ، من خيلي خلاصه و تيتروار عرض كردم .
- در حال حاضر به نظر شما موسیقی کلاسیک و راک مخاطبانشان را پیدا کرده اند؟
نسبت به گذشته بهتر شده اما هنوز به درجه رضایت نرسیده است. تیراژ آلبوم های این دو سبک بسیار کم است. حتی کنسرت هایشان هم بلیط فروشی خوبی ندارد. به طور مثال تمام شدن بلیط یک کنسرت در سالن 200 نفر برای این سبک ها مانند تمام شدن بلیط یک کنسرت 2000 نفر برای پاپ ارزشمند است. البته بستگی به هنرمند هم دارد. بعضی از هنرمندان مخاطب هایشان را پیدا کرده اند.
- رسانه ها چه نقشی در بهتر شدن وضعیت موسیقی می توانند ایفا کنند؟
ما رسانه تصویری که نداریم. فقط رسانه اینترنتی داریم، علارقم تلاشی که می کنند در بسیاری از موارد دستشان بسته است. برای پوشش خبری مراسم ها سختی زیادی دارند. قوانینی که مجموعه ها یا خوانندگان یا تهیه کنندگان دارند، شاید باعث این سختی ها شده باشد. البته شاید حاشیه سازی بعضی از اهالی رسانه باعث به وجود آمدن این قوانین شخصي شده باشد. یک رسانه خوب به نظر من رسانه ای است که علاوه بر حمایتی که می كند، مدیریت خبري خوبی هم داشته باشد، به روز باشد، در يك كلام زرد نباشد
- حرف آخر
ممنون از شما. چای سبز دلچسبی بود.
منبع : اختصاصی نوای فارس