نوای فارس: بیشتر از یک ماه از انتشار آلبوم «امیر بی گزند» می‌گذرد. چاوشی پس از موفقیت پروژه «شهرزاد» و همه گیر شدن قطعات آن دست به اقدامی عجیب زد و با این آلبوم که بیش از نیمی از قطعاتش را اشعار کلاسیک تشکیل می‌دهد، وجهه دیگری از خودش را به اکران گذاشت.
به گفته خودش قطعات «شهرزاد» بیانگر حال و هوای سریال بودند و «امیر بی گزند» بیانگر شخصِ چاوشی.
صحبت در خصوص این‌که در این مدت کوتاه بازتاب این آلبوم چقدر گسترده بوده و چه واکنش‌هایی در بر داشته، در این مقال نمی‌گنجد و از کنارش می‌گذریم تا گذاری داشته باشیم به دنیای جدید محسن چاوشی.
در تلاشیم نگاهی کوتاه اما جدی داشته باشیم به فضا، نگرش و قطعات آلبومی که از قضا آلبوم محبوب ِ چاوشی هم هست.
«امیر بی گزند»، مجموعه‌ای کامل از تمام حالات روحی و روانی هر فرد در گذر زمان است. در این آلبوم هم از معنویات سخن گفته شده و هم از مادیات. او در این آلبوم مسائل مختلف را به فراخور حال خود گنجانده؛
از عرفان و سلوک با مولانا جلال‌الدین تا عاشقانه‌های تلخ و نوستالژی دهه‌های قبل و خاطرات گذشته‌های دور. برای مثال چاوشی در قطعاتی چون «امیر بی گزند» و «متصل» از باورهایش می‌خواند و آلبوم را هم تقدیم میکند به امیر بی گزندش.
در قطعه «شاه مقصود» راویِ پدرش و سال‌های نه چندان دور زندگی پر تلاطم او می‌شود؛ قطعه‌ای که با ظرافت تمام به آن پرداخته شده و از اتفاقات خوب آلبوم نیز هست.
در قطعاتی چون «پریشان» و «شیدایی» ساز عاشقی را کوک میکند و هم سو با سعدی و رومی ، عاشقانه‌های شیرین را دوره میکند.
در قطعه‌ای دیگر (شرمساری) از چوب رفاقت خوردن و فقر و بد اقبالی می‌گوید و در «تریاق» دقیقا خودش را می‌خواند؛ خودِ خودش!
ایدئولوژی این سال‌ها و تمام نبودن‌ها و در سایه بودن‌هایش، کنسرت نگذاشتن‌ها و از جمع گریزان بودنش را با شعری از مولانا پاسخ می‌دهد و به نظر می‌رسد بیشترین انرژی و توانش را هم در این قطعه به کار گرفته است. قطعه‌ای که خودش هم روی آن تاکید و انتظار نگاه ویژه‌تری از مخاطبانش نسبت به این قطعه داشت.
درباره اتمسفر آلبوم باید گفت شاید اولین و مهم‌ترین وجه تمایز این آلبوم نسبت به سایر آلبوم‌های مارکت این روزها و حتی آلبوم‌های قبلی چاوشی تلفیقی بودن آن است.
آلبومی که نه مثل «من خود آن سیزدهم» کلاسیک است و نه مثل سایر آلبوم‌های چاوشی منحصرا ترانه.
بلکه هر دو در کنار هم چیده شده‌اند. البته درباره نحوه چیدمان آلبوم نقدهایی وارد است؛ ابتدا قرار بود اشعار کلاسیک و ترانه‌ها کاملا مجزا باشند و هر قسمت حال و هوای خودش را داشته باشد اما بنا به دلایلی که خود چاوشی بهتر می‌داند تمام این قطعات در کنار هم چیده شدند و شاید اولین نکته قابل تامل این آلبوم همین چیدمان نا همگن آن باشد.
ضعف دیگر آلبوم فقر عاشقانه‌های آن است از تراک‌های ریتمیک که بگذریم فقط در «پریشان» و «آخرین اتوبوس» و تا حدودی «چنگیز» و «جنگ زده» می‌توان عاشقانه یافت که به نسبت تعداد قطعات آلبوم بسیار ناچیز است. این آلبوم تجربه موفق چند سال اخیر چاوشی یعنی خواندن اشعار وحشی بافقی را کم دارد، حتی غزلی از استاد شهریار هم میتوانست فضای آلبوم را عاشقانه‌تر کند. ضمن این‌که اشعاری که از مولانا انتخاب شده همگی همسو با هم هستند و اگر مخاطب را خدای عزوجل فرض کنیم همگی در مدح و ستایش معشوق آسمانی هستند و مضمون آن‌ها گاه به تکرار می‌افتد.
یکی دیگر از نقاط ضعفی به چشم می‌خورد کیفیت شنیداری آن است که به نسبت آلبوم «پاروی بی قایق» بیشتر به چشم می‌خورد. در واقع میکس و مستر نه چندان مطلوب این آلبوم مشهود است به ویژه که خوانش چاوشی بی نقص است اما به دلیل ضعف در مستر گهگاه آن‌طور که باید صدا واضح شنیده نمی‌شود و حتی مخاطب در شنیدن و درک برخی کلمات به اشتباه می‌افتد. در آلبوم قبل کریس بائر آلمانی وظیفه میکس و مستر را بر عهده داشت و با نهایت کیفیت این مهم را به ثمر رساند. در «امیر بی گزند» اما هر تنظیم کننده خودش مسئولیت میکس و مستر را بر عهده داشت و همین امر باعث شده در این قسمت، آلبوم یکدست و همگون نباشد.
یکی از اتفاقات خوبه آلبوم, «چنگیزِ» یاغی تبار است که در بخش ترانه‌ها خوب گل کرده؛ شاعری که بعد از همکاری با خواننده مشهور آن سوی آب، وارد دنیای موسیقی شد و الحق شعر یاغی ِ او با صدای زخمی چاوشی کاملا چفت شده است. از سوی دیگر یار غار چاوشی و همراه همیشگی او یعنی حسین صفا هم در این آلبوم عملکردی درخشان دارد. صفا که به ترانه‌های پیچیده و عمیقش معروف است در این آلبوم هم موفق ظاهر می‌شود و ترانه‌های کم ولی تاثیرگذارش، لحظات تلخ اما دلچسبی را برای مخاطب رقم می‌زند.
ترانه «شاه مقصود» با مضمونی نو و بدیع، از تجربیات فوق‌العاده او در رزومه کاری این سال‌هایش محسوب می‌شود، قطعه‌ای که بازتاب‌های خوبی هم داشت و توانست تصویری آشنا و به دور از اغراق و تکلف از «پدر» را بدهد. در «شرمساری» نیز صفا و چاوشی کاملا از نقاط اشتراک خود و درد سال‌های دورشان دم می‌زنند. «آخرین اتوبوس» نیز شاید تمام عیارترین عاشقانه آلبوم باشد؛ قطعه‌ای پراگرسیو راک که تنظیم حرفه‌ای فرشاد حسامی را به خود می‌بیند و عاشقانه حسین صفا که یادآور قطعات آلبوم «پاروی بی قایق» است را هم در دلش دارد و به زعم نگارنده یکی از قطعات ماندگار این سال‌های چاوشی خواهد بود و اما پدرام پاریزی ترانه سرای قطعه «جنگ زده» که با ترانه «دیوونه» وارد عرصه ترانه‌سرایی شد و در آلبوم هم توانست خودی نشان دهد و او هم به مانند صفا در «شرمساری»، ترانه‌اش را کاملا بر اساس روحیات و گذشته چاوشی سروده؛ قطعه ای که علیرغم تم ایرانیزه‌اش، عاشقانه‌ای ملایم در پس خود می‌بیند.
اما در حوزه تنظیم و آهنگسازی بهروز صفاریان به عنوان مدیر هنری آلبوم در کنار چاوشی سعی کرده‌اند هم ایده‌آل چاوشی و هم سلیقه مارکت را در نظر بگیرند تا بتوانند برای هر قشر انتخابی قائل شوند و وسیع‌ترین طیف مخاطب را جذب کنند که این اتفاق نیز افتاد و «امیر بی گزند» حتی رکورد دانلود و خرید اینترنتی را هم شکست و قطعاتی از آن در سطح جامعه هم رخنه کرد و اصطاحا هیت شد.
فضای کلی قطعات سعی شده به راک نزدیک باشد به گونه‌ای که عادل روح نواز (نوازنده چیره دستی که از استعدادهای نوازندگی به شمار می‌آید و با نوارندگی‌اش در آهنگ‌های محسن چاوشی به عنوان یک پدیده به همگان معرفی شد) در 10 قطعه این آلبوم انواع و اقسام گیتارها را نواخته و فضا را بیشتر به سمت موزیک راک سوق داده است.
در تنظیم‌ها نیز یکدستی و هارمونی نسبتا بیشتر است و سعی شده تمام معیارهای چاوشی و در کنار آن معیارهای مارکت موسیقی ایران در نظر گرفته شود. 3 قطعه شاد و طربناک برای قشر عادی جامعه که با آن ارتباط خوبی هم برقرار شده است. قطعات راک که مورد علاقه مخاطبان جدی چاوشی هستند. قطعات محزون و تلخ که از دیرباز شیفتگان خاص خود را دارد و اصطلاحا قطعات چاوشیستی آلبوم‌اند و سایر قطعاتی که هر کسی با توجه به سلیقه و نیازش آن‌ها را می‌فهمد و برمی‌گزیند.
در حالت کلی «امیر بی گزند» برای مخاطبان جدید و نه چندان پیگیر چاوشی یک شوک به حساب می‌آید شاید اکثرا بر این باور بودند بعد از موفقیت «شهرزاد»، چاوشی همان مسیر را در آلبومش ادامه می‌دهد اما چنین نشد. او ایده‌آل‌های خودش در کنار انتظار مخاطبانش را در آلبوم گنجاند؛ آلبومی که فارق از هر مسئله‌ای، در هر زمینه حرف بسیاری برای گفتن دارد و به قول خالقش عرق‌های روحی بسیاری برای آن ریخته شده است. مجموعه‌ای فاخر در مارکت موسیقی و رزومه کاری محسن چاوشی که باید با گوش جان آن را شنید، درک کرد و لذت برد.
نویسنده: ن.س