تقویم موسیقی - درگذشت عصمت باقرپور بابلی (دلکش) - 4 اسفند ماه

وی در خانواده پرجمعیت یک بازرگان پنبه در بابل به دنیا آمد. او از همان دوران کودکی استعداد خود را در خوانندگی نشان داد و هر جا که بچه‌های محل و مدرسه دور هم گرد می‌آمدند، او آغاز به خواندن می‌کرد و بچه‌ها هم دست می‌زدند. کمی که بزرگتر شد، در مجالس و مهمانی‌های خانوادگی می‌خواند. او تا دوازده سالگی بدون آن که به مدرسه برود و سواد بیاموزد در بابل ماند. هنگامی که عصمت دوازده سال داشت پدرش درگذشت و با وجود هفت دختر و سه پسر، مادر آنها دیگر توانایی نگه‌داری فرزندان را نداشت. پس تصمیم گرفت تا او را به نزد یکی از دخترانش در تهران بفرستد تا در آن جا بتواند درس بخواند.

هنگامی که عصمت دبستان را آغاز کرد، دوازده سال سن داشت و همین باعث شد تا سوژه متلک‌های هم‌کلاسی‌ها شود. اما او به این مسائل توجهی نداشت و بسیار زود خود را به کلاس پنجم دبستان رساند. ظهرالدینی، معلم موسیقی مدرسه هنگام آموزش سرودهای رایج آن دوران به شاگردان از قدرت و طنین صدای عصمت شانزده‌ساله شگفت‌زده شد. معلم مدرسه دختر جوان را به هنرستان موسیقی ملی آن دوران برد و از استادان هنرستان خواست تا صدای عصمت را بشنوند. روح الله خالقی، پس از چند آزمایش به قابلیت‌های صدای او پی برد و بدین ترتیب دلکش از سال ١٣١٩ در مدرسه موسیقی به تحصیل آواز پرداخت. از بلنداقبالی‌های عصمت جوان آن بود که آموزش او به دست عبدالعلی وزیری سپرده شد. عبدالعلی وزیری پسر عموی کلنل علینقی وزیری بانی نخستین مدرسه موسیقی نوین در ایران بود و درعین‌حال از نزدیکترین دست پرورده‌های او. عصمت تخلص هنری بدیع و پرمسمای خود را نیز مدیون استادش عبدالعلی خان بود. دلکش در دوران چهارساله تحصیل از محضر دیگر استادان برجسته آن دوران بهره جست که از این میان باید مشخصاً از علی اکبر خان شهنازی و ابوالحسن صبا یاد نمود. صبا ضمن آموزش ریتم و جمله‌بندی‌های آوازی به دلکش موجبات آشنایی وی با یکی از برجسته‌ترین و بااستعدادترین شاگردان خود را به نام مهدی خالدی فراهم ساخت. این آشنایی که نخستین دوران زندگی هنری هم دلکش و هم مهدی خالدی را رقم زد با استخدام دلکش در رادیو تهران در اوایل ١٣٢٤ آغاز شد و هفت سال بعد در ١٣٣١ پایان گرفت. این دوران هفت‌ساله که راه را برای ورود دلکش و خالدی به جرگه برترین‌های موسیقی ایرانی گشود، بدون تردید از درخشان‌ترین و پربارترین دوران موسیقی معاصر ایران محسوب می‌شود.

دلکش دو بار ازدواج نمود. بار نخست با شاپور یاسمی و بار دوم با داریوش فزونمایه. وی از این وصلت اخیر صاحب فرزند پسری شد به نام «سهیل». ازدواج با شاپور یاسمی، فرزند رشید یاسمی، ادیب مشهور و برادر سیامک یاسمی، سینماگر و فیلمساز دهه ‌ای ٣٠ و ٤٠, دلکش را به سینما هم کشاند و در مجموع در ۱۰ فیلم ظاهر شد، فیلم‌هایی که گرچه سرگرم‌کننده بودند ولی در ردیف آثار تأثیرگذار سینمای ایران قرار نمی‌گیرند. هنر آواز دلکش اما برعکس، تأثیرگذار بود.